Ek bilirkişi raporu da madene geçit vermedi

Özer Akdemir
ozerakdemir@gmail.com

Türkiye'nin en önemli sebze meyve üretim yerlerinden birisi olan Çanakkale'ye bağlı Lapseki ilçesi Çataltepe Köyü yakınlarında bulunan Çataltepe Çinko, Kurşun, Bakır Maden İşletmesi kapasite Artırımı, Kırma Eleme Tesisi, Zenginleştirme Tesisi ve Atık Depolama Tesisi için verilen ÇED Olumlu kararına karşı açılan davada ek bilirkişi raporu belli oldu. Maden projesine olumsuz görüş bildirilen bilirkişi raporuna yapılan itirazlar nedeniyle hazırlanan ek raporda da şirket umduğunu bulamadı. Ek raporda da uzmanların hepsi maden projesine karşı görüş bildirdiler.

Mahkeme ek bilirkişi raporu istedi

Lapseki Çevre Koruma Üretim ve Dayanışma Derneği, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, IDA Dayanışma Derneği ve yurttaşlar tarafından madene verilen "Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu" kararının iptali istemiyle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına karşı açılan davada yapılan bilirkişi keşfi raporu geçtiğimiz aralık ayında belli olmuştu. 

Marmotek Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin proje alanında yapılan keşif sonrası hazırlanan raporda bilirkişilerin tümü madenin bölge açısından ciddi çevresel sorunlara yol açacağı uyarısında bulunarak ÇED Olumlu kararının iptal edilmesi gerektiğini dile getirmişti. Bilirkişi raporuna yapılan itirazlar sonucu davaya bakan Çanakkale 2. İdare Mahkemesi 30 Ocak 2025 tarihli ara kararında ek bilirkişi incelemesi yapılmasına karar vermişti. 

Yapılan ek bilirkişi incelemesi sonrası hazırlanan 28 Şubat 2025 tarihli rapor mahkemeye sunuldu. 

Tüm uzmanlar yine olumsuz görüş bildirdi

Raporda bilirkişi heyetine bulunan uzmanların tamamı projeye yine olumsuz görüş bildirdi. Bilirkişilerin ek raporda verdikleri görüşler özetle şöyle:

Çevre Mühendisliği Yönünden: Model Girdisi olarak kullanılan kütlesel emisyon debilerinin eksik hesaplanmış olması nedeniyle Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği açısından uygunsuz olduğu görüşünün sabit olduğu,

Jeoloji/Hidrojeoloji Mühendisliği Yönünden: Kapsamlı atık su analizi olmadığından yapılan modellerin saha  gerçeğini yansıtmak açısından yeterli olmadığı, Dava konusu etkinlikler bütününde önemli bir yer tutan sondaj faaliyetlerinin ve çevresel etkilerinin yeterince değerlendirilmediği, cevher, gang ve pasa minerallerinin bilinmemesinin su ve hava kalitesinin değerlendirilmesinde önemli bir eksiklik oluşturacağı ve mineralojik açıdan değerlendirmelerin yetersiz olduğu, Yüzey ve yeraltı sularının olumsuz etkilenme potansiyeli gibi çok fazla çevresel risk taşıması ve sahanın öncelikleri arasında olmaması nedenleri ile söz konusu madencilik etkinliklerinde kamu yararı bulunmadığı" yönündeki kanaat değişmemiştir.

Orman Mühendisliği Yönünden: Sahanın büyük kısmı mevcut durumda 3 kapalı verimli (boniteti/verim gücü yüksek) ve toprak koruma ana amacı altında su havzasındaki göleti besleyen orman alanları olarak planlandığı, asıl amacı toprak koruma olan yani mevcut yapının bozulmadan korunması gerektiği ve devamında bu koruma ile birlikte ise su üreterek ilgili bölgedeki göletlerin su kaynağı olan üst havza olduğu, büyük alanların kesilerek havzanın parçalanması ile hem ormanların işlevi (toprak koruma ve su üretim, bal üretimi gibi fonksiyonlar) zarar göreceği hem de büyük oranda ormanlar parçalanacağı, bal orman alanlarına olumsuz etki edeceği, sahada bu kadar alanın ağaçsız hale getirilmesinin hem bu orman alanlarından beslenen göleti hem de çevredeki bal ormanı alanlarını olumsuz etkileyecek kadar fazla olduğu,

Maden Mühendisliği Yönünden: Analizlerden elde edilen Fs/SRF değerlerinin sınır değerlerin üzerinde altında kaldığı, bu durumun ADT planlamasında risk teşkil ettiği için maden mühendisliği açısından teknik ve bilimsel olarak eksiklik olarak görüldüğü,

Ziraat Mühendisliği Yönünden: Davalı tarafından yapılan itiraz metninde: "... Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürlüğüne gerekli başvurular yapılacak," demesinin Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği'nin 4. maddesinin d bendini karşılamadığı düşüncesiyle,

Biyoloji Disiplini Yönünden: Bilirkişi kök raporda belirtilen sebeplerden ötürü, ÇED olumlu kararının iptalinin uygunluğuna dair kanaat sabittir.